Hỏi: Con trai tôi học lớp 3. Cháu rất hay sử dụng những từ ngữ học được của bạn bè hay trên mạng với những cụm từ thậm chí là bậy bạ, tôi phải làm gì?
Vũ Hoàng Minh (Hà Nội)
TS Phạm Đình Hòa, Viện hàn lâm KH&XH Việt Nam: Sử dụng ngôn ngữ ở đâu, lúc nào cho phù hợp là điều giới trẻ cần suy nghĩ. Nếu cứ để trẻ tự do học những ngôn ngữ trong các trò game, trên mạng hay bạn bè mà không có sự uốn nắn thì rất khó để tìm những ngôn từ đẹp, lời văn hay. Và lo ngại hơn là cách viết, cách suy nghĩ như thế sẽ hình thành thói quen lười tư duy, thiếu kiên trì, nhẫn nại trong công việc, ảnh hưởng đến nhận thức, nhân cách của các em sau này. Tác hại dễ thấy nhất đó là những câu trả lời cộc lốc, vô cảm như “biết chết liền”, “hên xui” đã trở nên phổ biến. Nhiều em nộp hồ sơ xin việc với lá đơn đầy lỗi chính tả hay không ít cán bộ trẻ vẫn không biết soạn thảo văn bản. Dù cách nói, cách viết của các em có mới, lạ, ngồ ngộ đi nữa thì cũng phải hướng đến mục đích cuối cùng là để người nghe, người đọc hiểu chứ không phải là để người nghe, người đọc đoán và... cảm thấy choáng váng.
Ngôn ngữ là cái vỏ của tư duy. Việc sử dụng ngôn ngữ đúng chuẩn sẽ giúp các em có tư duy đúng chuẩn, từ đó hình thành nhân cách đúng đắn. Hiện nay, ngôn ngữ này đang vận động và biến đổi rất mạnh mẽ, xuất hiện một kiểu ngôn ngữ lệch chuẩn trong phạm vi giao tiếp hẹp trong giới trẻ, những người trẻ vừa mới qua độ tuổi đó cũng không can dự được vào. Điều này bản thân các em phải tự điều chỉnh để không ảnh hưởng đến khả năng học các ngôn ngữ khác của mình. Xã hội ngày càng phát triển tạo nên một nhịp sống công nghiệp nhanh và gấp. Thế hệ trẻ năng động chính là những người làm quen với lối sống này nhanh nhất và hấp thụ nó mạnh mẽ nhất. Cha mẹ phải là người điều chỉnh cho con. Mua cho con nhiều sách văn học để trau dồi ngôn ngữ, hạn chế tiếp xúc với internet…
Phong Lâm