Lỗ chân lông có ở khắp bề mặt da, có nhiệm vụ giúp da được thoáng khí. Nếu không vệ sinh sạch sẽ cho da, để tế bào chết còn bám trên da, ra nhiều mồ hôi sẽ khiến lỗ chân lông bị bít, sinh ra mụn. ở một số người, mụn sinh ra do viêm nang lông. Khi lỗ chân lông bị cọ xát nhiều dẫn đến có hiện tượng đỏ ngứa, nếu không sạch sẽ vi khuẩn gây bệnh sẽ tấn công ngay vào vị trí này và gây bệnh. Một nguyên nhân nữa sinh ra mụn là do dày sừng nang lông, bệnh này thường có ở trẻ nhỏ và đỡ dần khi lớn. Điều trị mụn ngoài việc giữ vệ sinh sạch sẽ cho da, không ăn đồ cay nóng, không mặc quần áo chật, sử dụng thuốc… còn cần có chế độ ăn hợp lý.
Y học cổ truyền cho rằng, mụn nhọt phần nhiều do huyết nhiệt thuộc chứng sang dương, nguyên nhân liên quan đến ăn uống không hợp lý, lạm dụng món ăn cao lương, béo, ngọt, cay nóng. Muốn trị mụn phải thanh nhiệt giải độc, hoạt huyết tiêu ứ. Một số món canh phòng trị mụn, rôm sẩy, lở ngứa rất hay được vận dụng trong mùa hè.
Canh đậu xanh nên được sử dụng. Lấy đậu xanh 100g, lá nha đam tước vỏ cứng thái lát 50g, gia vị vừa đủ nấu ăn. Tác dụng thanh nhiệt, giải khát, giải tất cả các chất độc, trừ phiền.
Lấy 200g rau má, thịt nạc heo băm 50g nấu canh ăn. Tác dụng trị phế nhiệt ho khan, viêm họng, gan nóng, mụn nhọt. Người dân miền Nam hay nấu canh dưa leo trị mụn. Lấy dưa leo 2 trái 300g, thịt giò heo 50g, cà rốt 30g, gia vị hành hoa, ngò rí nấu canh ăn. Tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, lọc máu, kích thích tiêu hóa…
Món canh rau bình bát ăn vào những ngày trời nóng rất ngon: Rau bát 200g, tép đồng 100g giã nhỏ, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng thanh nhiệt, mát phế, thanh vị, nhuận táo, sinh tân dịch, giải độc. Người dân miền Bắc hay nấu canh bầu, bí giải nhiệt. Lấy bầu 1 trái 200g, tôm tươi 50g hoặc cá thát lát 50g, gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng thanh nhiệt, giải độc, nhuận trường, lợi tiểu. Hoặc lấy bí đao 200g, thịt nghêu 100g, thêm rau răm, hành hoa gia vị nấu canh ăn. Tác dụng thanh phế, mát vị, sinh tân, hóa đàm, lợi đại tiểu tiện. Hiện nay, món canh khổ qua được dùng khá phổ biến. Lấy khổ qua bỏ ruột 2 trái 200g, đậu phụ non 30g, nấm mèo 20g, miến 20g, gia vị vừa đủ, nhồi ruột trái khổ qua nấu canh ăn. Tác dụng thanh nhiệt, dưỡng huyết, mát gan, giải nhiệt, sáng mắt.
Lương y Nguyễn Phan (Hội Đông y Vũng Tàu)