Theo lương y Vũ Quốc Trung, Hội Đông y Việt Nam, cá trắm còn gọi là thanh ngư, là loài cá nước ngọt sống ở các hồ ao. Có 2 loài cá trắm là cá trắm đen và trắm trắng, cả hai loại cá trắm đều là những vị thuốc tốt. Cá trắm có vị ngọt, tính bình, có công năng bổ thận khí, mạnh tỳ dưỡng vị, bình can sáng mắt, hóa thấp, khứ phong, lợi thủy. Cá trắm rất thích hợp với những người tỳ vị hư nhược, mất sức, phù nề, viêm gan, thận, tê thấp, trẻ em ăn cá trắm giúp bồi bổ sức khỏe, bồi bổ trí não, tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng.
Cá trắm đen có độ đạm cao, nhiều axit amin quý, cho trẻ ăn cá trắm đen có thể phòng và chữa được một số bệnh như cảm cúm, thanh nhiệt giải độc, trị biếng ăn. Trẻ suy nhược, mất sức, chóng mặt lấy cá trắm đen 500g với lượng gạo vừa đủ nấu cháo ăn. Để tăng sức đề kháng, lấy cá trắm đen làm sạch vảy, bỏ ruột, rửa sạch đem hấp gần chín rồi cho gừng tươi, hành, rượu, chút mỳ chính chưng tiếp cho chín rồi ăn nóng với cơm. Mùa hè trời nóng, để giúp trẻ thanh nhiệt, tránh rôm sảy, lấy cá trắm nấu canh chua, giá đậu. Món ăn này giúp giải nhiệt rất tốt.
Đối với cá trắm cỏ (cá trắm trắng) có thể nấu canh đậu phụ, lá tỏi, dưa cải, rượu, gia vị, xì dầu… ăn cùng cơm. Món ăn này chứa muối vô cơ như canxi, magie nên tốt cho sự phát triển xương và răng của trẻ, ngoài ra còn có tác dụng bổ trung, lợi tiểu, trừ gió, chống cảm. Để trị cảm sốt, nhức đầu, ăn cá trắm cỏ nấu canh chua, hành mùi thì càng hiệu nghiệm. Trẻ đau đầu, ngạt mũi, mình mẩy đau nhức có thể lấy cá trắm, gừng tươi, rượu gạo, nước nấu canh cá. Canh chín ăn nóng, đắp chăn cho ra mồ hôi là khỏi. Đối với người đau dạ dày, có thể ninh cá trắm thành canh rồi ăn với cơm, hoặc có thể uống canh suông để trị bệnh.
Theo các chuyên gia, cá trắm bổ dưỡng nhưng khi làm nhớ bỏ ruột và mật, rửa sạch rồi mới chế biến. Ngoài thịt cá trắm, mắt cá chứa nhiều vitamin B1 cùng với các axit béo không bão hòa như axit docosahexenoic và axit eicosapentaenoic, những chất dinh dưỡng này có thể tăng cường trí nhớ, giảm hàm lượng cholesterol trong cơ thể. Trứng cá chứa nhiều vitamin A và chất béo không bão hòa. Hàm lượng omega-3 trong trứng cá rất tốt cho mắt và phát triển trí não.