Xơ gan là giai đoạn muộn của quá trình xơ hóa (tạo sẹo) ở gan do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, chẳng hạn như viêm gan virus và nghiện rượu mãn tính. Gan sẽ cố gắng tự phục hồi sau mỗi lần bị tổn thương. Quá trình phục hồi này sẽ hình thành các mô sẹo, tổn thương càng kéo dài, càng nhiều mô sẹo được hình thành.
Sự xơ hóa làm cản trở hoạt động bình thường của gan. Mô sẹo ngăn chặn dòng chảy của máu qua gan và làm chậm quá trình xử lý các chất dinh dưỡng, hormone, thuốc và chất độc tại gan. Nó cũng làm giảm sản xuất protein và các chất khác do gan tạo ra. Xơ gan giai đoạn cuối có thể gây nguy hiểm đến tính mạng
Theo MayoClinic, tổn thương gan do xơ gan thường không thể phục hồi được. Nhưng nếu xơ gan được chẩn đoán sớm và nguyên nhân cơ bản được điều trị thì tổn thương nặng hơn có thể được hạn chế. Trong một số trường hợp hiếm hoi, nó có thể bị đảo ngược.
Tương tự theo Emedicinehealth, một khi gan đã bị xơ thì không có cách phục hồi nhưng loại bỏ nguyên nhân có thể làm chậm tiến trình của bệnh. Nếu tổn thương không quá nặng, gan có thể tự lành theo thời gian.
 |
Triệu chứng cảnh báo xơ gan, cần lưu ý. Ảnh minh họa |
Triệu chứng cảnh báo xơ gan
Xơ gan thường không có triệu chứng cho đến khi gan bị tổn thương nặng. Khi các triệu chứng xảy ra, chúng có thể bao gồm:
Mệt mỏi.
Dễ chảy máu hoặc bầm tím.
Ăn mất ngon.
Buồn nôn.
Phù nề ở chân, bàn chân hoặc mắt cá chân.
Giảm cân.
Da ngứa.
Vàng ở da và mắt.
Cổ trướng.
Mạch máu hình mạng nhện trên da.
Đỏ ở lòng bàn tay.
Móng tay nhợt nhạt, đặc biệt là ngón cái và ngón trỏ.
Ngón tay dùi trống, trong đó các đầu ngón tay xòe ra và trở nên tròn hơn bình thường.
Đối với phụ nữ có thêm biểu hiện mất kinh không liên quan đến mãn kinh.
Đối với nam giới đó là mất ham muốn tình dục, co rút tinh hoàn hoặc nở ngực.
Lú lẫn, buồn ngủ hoặc nói ngọng.
Nguyên nhân dẫn đến xơ gan
Một loạt các bệnh và tình trạng có thể gây tổn thương gan và dẫn đến xơ gan.
Một số nguyên nhân bao gồm:
Lạm dụng rượu lâu dài.
Viêm gan siêu vi đang diễn ra (viêm gan B, C và D).
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, chất béo tích tụ trong gan.
Hemochromatosis, một tình trạng gây tích tụ sắt trong cơ thể.
Viêm gan tự miễn, là bệnh gan do hệ thống miễn dịch của cơ thể gây ra.
Phá hủy các ống mật do viêm đường mật nguyên phát.
Bệnh Wilson.
Bệnh xơ nang.
Rối loạn di truyền về chuyển hóa đường, chẳng hạn như bệnh dự trữ glycogen.
Hội chứng Alagille, một tình trạng di truyền gây hẹp và dị dạng đường mật trong gan.
Nhiễm trùng, chẳng hạn như bệnh giang mai hoặc bệnh brucellosis.
Thuốc, bao gồm methotrexate hoặc isoniazid.
Biến chứng của xơ gan
Xơ gan có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:
Tăng áp tĩnh mạch cửa: Tĩnh mạch cửa là những tĩnh mạch có nhiệm vụ vận chuyển máu từ các cơ quan nội tạng (dạ dày, ruột non, ruột già, tụy, lách) đến gan. Xơ gan có thể làm tăng huyết áp ở tĩnh mạch cửa, gây xuất huyết tiêu hóa và dẫn tới tử vong.
Cổ trướng, phù nề: Tăng áp tĩnh mạch cửa và giảm đạm trong máu có thể gây tích tụ chất lỏng ở chân (phù nề) và ở bụng (cổ trướng). Sử dụng thuốc và áp dụng chế độ ăn ít muối có thể giúp cải thiện tình trạng này.
Nhiễm trùng: Người bệnh xơ gan thường gặp khó khăn trong việc chống lại nhiễm trùng. Cổ trướng kéo dài có thể dẫn đến viêm phúc mạc tiên phát do vi khuẩn. Đây là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng với các biểu hiện sốt, đau tức bụng, tiêu lỏng, nôn ói… Khi có các biểu hiện trên, người bệnh cần đến bệnh viện để thăm khám càng sớm càng tốt.
Hội chứng gan – thận (HRS): Bệnh nhân xơ gan cổ trướng có thể xuất hiện tình trạng suy thận chức năng với các biểu hiện mệt mỏi, buồn nôn, nôn, lách to, teo cơ, run giật cơ, dấu sao mạch trên ngực và thiểu niệu. Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể dẫn tới tử vong.
Hội chứng gan – phổi (HPS): Biến chứng nguy hiểm này sự kết hợp của bệnh gan, giãn mạch máu trong phổi và những bất thường trong trao đổi khí. Triệu chứng điển hình của tình trạng này là khó thở và thiếu oxy, nặng hơn khi người bệnh xơ gan ở tư thế đứng thẳng. Hội chứng gan – phổi làm tăng nguy cơ tử vong.
Vấn đề xương khớp: Một số người bị xơ gan bị mất sức mạnh của xương và có nguy cơ gãy xương cao hơn.
Ung thư gan: Xơ gan là yếu tố hàng đầu làm tăng nguy cơ ung thư gan. Thống kê của Globocan 2020 về số ca ung thư tại Việt Nam cho thấy ung thư gan đang đứng ở vị trí đầu tiên cả về số ca mắc mới và tử vong. Nguy hiểm hơn, căn bệnh này không biểu hiện triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đa số người bệnh chỉ phát hiện tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm ổ bụng.
Các đối tượng có nguy cơ cao bị xơ gan
Bất cứ ai cũng đều có thể bị xơ gan. Tuy nhiên, các đối tượng sau có khả năng mắc bệnh cao hơn:
Nghiện rượu
Bị viêm gan siêu vi
Mắc bệnh tiểu đường
Béo phì
Tiêm chích ma túy, sử dụng chung bơm kim tiêm
Có tiền sử mắc các bệnh về gan
Quan hệ tình dục không an toàn.