Suy tuyến thượng thận vì “thuốc bổ”
Trong thời gian vừa qua, khoa Nội tiết, Bệnh viện Nội tiết Trung ương có tiếp nhận các bé từ 4-7 tuổi tới khám và nhập viện trong tình trạng biểu hiện nặng mặt, rậm lông vùng gáy, vùng lưng (sau sử dụng các chế phẩm không rõ nguồn gốc giúp tăng cân) nghi mắc hội chứng Cushing do lạm dụng thuốc có chứa corticoid.
Sau khi tìm hiểu được biết các bé được bố mẹ mua và cho sử dụng một loại chế phẩm giúp tăng cân (không rõ nguồn gốc) qua tư vấn, giới thiệu là vitamin giúp tăng cân từ người quen (không được bác sỹ kê đơn). Sau 2-3 tháng sử dụng các bé có tăng cân, tuy nhiên kèm theo đó là dấu hiệu nặng, giữ nước tại vùng mặt, lông mọc rậm tại khu vực vùng lưng, gáy.
Thấy con có những dấu hiệu không bình thường trên cơ thể, gia đình đã đưa các bé đi khám và làm các xét nghiệm. Kết quả phát hiện tình trạng suy giảm chức năng tuyến thượng thận. Ngay sau khi tiếp nhận điều trị, khoa Nội tiết đã yêu cầu bố mẹ dừng sử dụng loại chế phẩm được cho là vitamin nói trên, đồng thời tiến hành kiểm tra lại chức năng tuyến thượng thận cho các bé.
Theo người nhà các bé cung cấp, loại “vitamin” mà các bé đang sử dụng được mua từ người quen giới thiệu với lời quảng cáo là thuốc tăng sức đề kháng có chứa thành phần vitamin giúp bé ăn ngon, tăng cân. Một liệu trình phải uống 3 hộp trong thời gian 3 tháng liên tiếp.
Thấy con bé, không tăng cân lại lười ăn nên tôi cũng có mua vitamin cho bé dùng và đúng là sau 1 tháng sử dụng bé nhà tôi có tăng cân thật nhưng trên mặt bé lại mọc nhiều lông, bụ bẫm, trên da xuất hiện các mao mạch máu nổi nhiều. Lúc đó chúng tôi mới thấy bất an nên đã đưa con đi xét nghiệm và biết được bé bị suy tuyến thượng thận.
“May bé nhà tôi mới sử dụng được 1 tháng thì xuất hiện những biểu hiện đó nên tôi đã kịp thời cho bé dừng uống và đi khám” - Chị N.H.V mẹ bệnh nhân cho biết.
Lạm dụng các chế phẩm không rõ nguồn gốc nhiều trẻ mắc hội chứng cushing
Theo ThS.BS. Đỗ Gia Nam, Phó Trưởng khoa Nội tiết cho biết: Tại khoa thường xuyên tiếp nhận điều trị những trẻ có dấu hiệu lạm dụng thuốc không rõ nguồn gốc. Sau khi được khám và làm các chỉ định cận lâm sàng cần thiết. Kết quả cho thấy các bé đều mắc suy giảm chức năng tuyến thượng thận nghi do thuốc gluoccorticoid – một bệnh lý nội tiết rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận do sử dụng các thuốc, chế phẩm có corticoid ngoại, gây suy giảm trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thận thận, ức chế tuyến thượng thận sản xuất Glucocorticoid nội sinh.
Nguyên nhân được xác định là do lạm dụng corticoid (sử dụng corticoid kéo dài và/hoặc không đúng chỉ định).
Đặc biệt trong thời gian ngắn vừa qua, tại khoa liên tiếp điều trị cho gần chục bé bị suy thượng thận. Điển hình trường hợp 2 anh em trong cùng một gia đình (5 tuổi và 7 tuổi) đều sử dụng chế phẩm được giới thiệu là vitamin không rõ nguồn gốc, không được tư vấn từ bác sỹ chuyên khoa gây nên tình trạng các bé bị suy giảm chức năng tuyến thượng thận mà không hay biết, tới khi có biểu hiểu rõ ràng trên lâm sàng như lông mọc rậm rạp, mặt nặng mới được đưa tới khám và điều trị.
BS Nam cũng cho biết thêm: Mỗi cháu có những biểu hiện khác nhau. Có cháu biểu hiện giữ nước, nặng mặt, rậm lông nhưng cũng có cháu biểu hiện không thực sự rõ ràng nhưng đều chung một điểm đó là chức năng tuyến thượng thận đều suy giảm do sử dụng những loại thuốc tương tự nhau.
Hiện tại, khoa đang theo dõi và điều trị để các bé dần hồi phục. Nhiều trường hợp sau 5-10 ngày đã hồi phục và được xuất viện về nhà sinh hoạt bình thường, tuy nhiên cũng có những trường hợp chưa hồi phục chức năng tuyến thượng thận, chúng tôi phải có biện pháp điều trị đặc hiệu và theo dõi lâu dài hơn giúp hồi phục chức năng tuyến thượng thận.
Hiện nay, một số người dân có thói quen sử dụng thuốc không theo đơn bác sỹ mà chỉ do giới thiệu, quảng cáo từ những người không có chuyên môn đặc biệt là thuốc không rõ nguồn gốc. Việc đó gây nên tình trạng khó kiểm soát được thành phần, hàm lượng, liều lượng dẫn tới ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.
Theo các chuyên gia, các thuốc có thành phần corticoid sử dụng không đúng chỉ định rất nguy hiểm. Chúng có thể gây ra tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là trẻ em.
BS Nam nhấn mạnh, đối với trường hợp sử dụng thuốc có chứa coricod lâu dài sẽ ảnh hưởng tới phát triển về thể chất, vận động, tinh thần, chiều cao, sức đề kháng của trẻ nhỏ.
Các trẻ bị mắc các bệnh lý liên quan tới đường hô hấp, tai mũi họng… sử dụng lâu dài thuốc coricod không theo chỉ đinh của các bác sỹ chuyên khoa sẽ gây nên hậu quả vô cùng nghiêm trọng như: suy tuyến thượng thận vĩnh viễn, teo cơ, nặng hơn là ảnh hưởng tới quá trình phát triển sau này của các cháu như loãng xương, loét dạ dày, ức chế miễn dịch, làm giảm sức đề kháng, dễ nhiễm khuẩn thứ phát … và quá trình dậy thì cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Vì vậy, cha mẹ nên đưa các con đến Bệnh viện khám và điều trị theo đơn của bác sỹ. Tuyệt đối không lạm dụng thuốc, nhất là những thuốc không rõ nguồn gốc.
“khi thấy con còi, thấp, chậm phát triển cần đi khám đúng chuyên khoa để được bác sỹ tư vấn, tuyệt đối không được tự ý nghe thông tin truyền tai nhau, tự ý mua và sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc để tránh việc gây nguy hiểm cho sức khỏe con em mình” ThS.BS. Đỗ Gia Nam khuyến cáo