Sức khỏe mới

Vị thuốc Đông y: Gai chống tăng cường chức năng sinh lý

  • Tác giả : LY. Nguyễn Văn Sáu
Gai chống còn có tên gọi thích tật lê, bạch tật lê, gai yết hầu có vị đắng, tính ôn, vào phế, can, có tác dụng bình can, giải uất, tán phong, trừ thấp, hành huyết.

Tại nước ta thường tập trung phân bố ở những nơi ven biển như tỉnh Quảng Bình, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận và một số tỉnh phía Nam.

Gai chống dùng quả, nên chọn quả già phơi khô hình tam giác, có màu trắng hoặc vàng ngà, vỏ cứng dày có gai, thứ khô to chắc không lẫn tạp chất là tốt.

Gai chống có vị đắng, tính ôn, vào phế, can, có tác dụng bình can, giải uất, tán phong, trừ thấp, hành huyết. Chủ trị nhức đầu, mắt đỏ, nhiều nước mắt, phong ngứa, tích tụ, tắt sữa.

Thành phần hóa học của gai chống bao gồm 0,001% ancaloid; 3,5% chất béo; tinh dầu; chứa rất nhiều nitrat; chất phylloerythrin (tạo ra sắc tố đỏ của lá); tanin; flavonozit; rất nhiều saponin mà trong đó có diosgenin được chứng minh có tác dụng tăng cường chức năng sinh lý. Dưới đây là một số bài thuốc.

- Chữa hoạt tinh, di tinh, tiết tinh do thận âm hư, đau lưng ù tai, tay chân vô lực: Gai chống 40g, sa uyển tử 40g, khiếm thực 80g, liên tu 80g, liên tử 80g, long cốt 40g, mẫu lệ 40g làm hoàn, hoặc sắc uống. Ngày uống 16 - 20g, công dụng cố thận, sáp tinh.

- Chữa đau đầu, hoa mắt, chóng mặt: Gai chống 12g, câu đằng 12g, cúc hoa 14g, bạch thược 16g, ngưu tất 12g sắc uống.

- Trị ghẻ ngứa do nhiệt độc: Gai chống 8g, bạch tiễn bì 8g, cam thảo 8g, cát cánh 8g, chi tử 8g, huyền sâm 8g, mạch môn 8g, phòng phong 8g, tiền hồ 8g, tử cầm 8g, xích thược 8g, xuyên đại hoàng 8g đem tán bột mỗi lần uống 8g với nước bạc hà.

- Trị bệnh thời khí: Gai chống 4g, bạch thược 4g, cam thảo 2g, đương quy 4g, hoàng cầm 2g, hoàng liên 4g, mộc tặc 4g, sơn chi 4g, thanh tương tử 4g, thảo quyết minh 4g, xuyên khung 2g đem sắc uống.

- Chữa đau mắt chảy nước mắt: Gai chống, cúc hoa, mạn kinh tử, quyết minh tử, bạch thược, thuyền thoái mỗi vị 10-12g sắc uống.

Gai chống chữa nam giới sinh lý yếu, khi dùng sao cháy gai, sàng sẩy sạch hãy dùng.

Tại Ấn Độ quả gai chống sử dụng làm thuốc kích thích ăn uống, chống viêm, lợi tiểu, điều kinh, tráng dương, bổ thận, chữa sỏi thận. ở Trung Quốc thì sử dụng làm thuốc giúp cân bằng gan, ôn dương, chữa trị nhức đầu, chóng mặt, mắt sưng đỏ, chảy nước mắt sống. Dùng chung với vỏ ve sầu và cây phòng phong để trị chứng ngứa ở ngoài da. Người huyết hư không nên dùng.

LY. Nguyễn Văn Sáu