Sống xanh

Tầng ozon của Trái Đất đang phục hồi nhanh

  • Tác giả : Ngọc Tuấn
Theo báo cáo từ nhóm chuyên gia của Liên Hợp quốc (UN), tầng ozon bảo vệ Trái Đất đang trên đà phục hồi sau bốn thập kỷ, dự kiến sẽ phục hồi về mức năm 1980 - trước khi xuất hiện lỗ thủng tầng ozon.

Những phát hiện của cuộc đánh giá khoa học được công bố bốn năm một lần, tuân theo Nghị định thư Montreal mang tính bước ngoặt vào năm 1987 về việc cấm sản xuất và tiêu thụ các hóa chất ăn mòn tầng ozon của hành tinh.

Tầng ozon ở thượng tầng khí quyển bảo vệ Trái Đất khỏi bức xạ tia cực tím của mặt trời, có liên quan đến ung thư da, đục thủy tinh thể ở mắt, hệ thống miễn dịch bị tổn hại và thiệt hại về đất nông nghiệp.

Các nhà khoa học cho biết, quá trình phục hồi đang diễn ra dần dần và sẽ mất nhiều năm.

Báo cáo cho biết nếu các chính sách hiện tại vẫn được duy trì, tầng ozon dự kiến sẽ phục hồi về mức năm 1980 - trước khi xuất hiện lỗ thủng tầng ozon và sẽ trở lại bình thường ở Bắc Cực vào năm 2045. Ngoài ra, Nam Cực có thể trải qua tình trạng bình thường vào năm 2066.

Tầng ozon của Trái Đất đang phục hồi nhanh ảnh 1

Trong hình ảnh do NASA công bố, màu xanh lam và màu tím cho thấy lỗ thủng trong tầng ozon bảo vệ Trái đất ở Nam Cực vào ngày 5/10/2022. (Nguồn: NASA)

Các nhà khoa học và các nhóm môi trường từ lâu đã ca ngợi lệnh cấm toàn cầu đối với các hóa chất làm suy giảm tầng ozon là một trong những thành tựu môi trường quan trọng nhất cho đến nay và có thể tạo tiền lệ cho quy định rộng hơn về khí thải làm nóng khí hậu.

Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) Petteri Taalas cho biết: “Hành động bảo vệ tầng ozon tạo tiền lệ cho hành động bảo vệ khí hậu. Thành công của chúng tôi trong việc loại bỏ dần các hóa chất bào mòn ozon cho thấy những gì có thể và phải làm như một vấn đề cấp bách để chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch, giảm khí nhà kính và hạn chế sự gia tăng nhiệt độ”.

Các nhà khoa học cho biết, lượng khí thải toàn cầu của hóa chất chlorofluorocarbon-11 (CFC-11) bị cấm, được sử dụng làm chất làm lạnh và trong xốp cách nhiệt đã giảm đáng kể từ năm 2018 sau khi tăng đột biến trong vài năm. Báo cáo cũng cho thấy, hóa chất clo làm suy giảm tầng ozon đã giảm 11,5% trong tầng bình lưu kể từ khi đạt đỉnh vào năm 1993, trong khi hóa chất brom giảm 14,5% kể từ khi đạt đỉnh vào năm 1999.

Các nhà khoa học cũng cảnh báo rằng, những nỗ lực làm mát Trái đất một cách nhân tạo bằng cách bơm sol khí (aerosol) vào tầng khí quyển phía trên để phản chiếu ánh sáng mặt trời có thể làm mỏng tầng ozon và cần phải nghiên cứu thêm về các công nghệ mới nổi như địa kỹ thuật.

Các nhà nghiên cứu của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA) và Ủy ban Châu Âu (EC) đã đóng góp vào đánh giá của bản báo cáo này.

Ngọc Tuấn