Khám phá

Dương Tự Minh - hai lần làm phò mã triều Lý   

  • Tác giả :  Nguyễn Bảo Nam 
(khoahocdoisong.vn) - Dương Tự Minh - hai lần phò mã triều Lý. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là một biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc trong buổi đầu xây dựng quốc gia Đại Việt.

<div> <div style="text-align: justify;"><strong>Mềm dẻo với phương xa</strong></div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Dưới triều L&yacute;, ở những v&ugrave;ng bi&ecirc;n cương ph&iacute;a Bắc của Đại Việt thường xảy ra những vụ tranh chấp quyết liệt, căng thẳng, giằng co về đất đai giữa triều L&yacute; v&agrave; triều Tống.</div> <div style="text-align: justify;">Để thu phục c&aacute;c d&acirc;n tộc thiểu số v&agrave; để tăng cường, bổ sung lực lượng bảo vệ v&ugrave;ng đất bi&ecirc;n cương n&oacute;ng bỏng n&agrave;y, nh&agrave; L&yacute; đ&atilde; thực hiện ch&iacute;nh s&aacute;ch &ldquo;nhu viễn&rdquo; (mềm dẻo đối với phương xa), trong đ&oacute; c&oacute; việc &ldquo;t&aacute;c th&agrave;nh&rdquo; kh&aacute; nhiều cuộc h&ocirc;n nh&acirc;n giữa c&aacute;c c&ocirc;ng ch&uacute;a với c&aacute;c thủ lĩnh, t&ugrave; trưởng địa phương.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Theo thư tịch cổ, từ (1029 - 1167) c&oacute; 9 c&ocirc;ng ch&uacute;a được gả cho t&ugrave; trưởng c&aacute;c ch&acirc;u thuộc trung du, thượng du Bắc bộ; trong đ&oacute;, Dương Tự Minh, thủ lĩnh phủ Ph&uacute; Lương l&agrave; một trường hợp đặc biệt, được gả hai lần hai c&ocirc;ng ch&uacute;a của c&aacute;c vua L&yacute;.&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Dương Tự Minh c&ograve;n gọi l&agrave; Đức th&aacute;nh Đuổm hay Cao Sơn Qu&yacute; Minh, d&acirc;n tộc T&agrave;y, người l&agrave;ng Quan Triều, tỉnh Th&aacute;i Nguy&ecirc;n, chưa r&otilde; ch&iacute;nh x&aacute;c năm sinh v&agrave; năm mất, nhưng c&aacute;c t&agrave;i liệu đều ghi nhận, &ocirc;ng sống v&agrave; hoạt động trong khoảng nửa đầu thế kỷ XII; giai đoạn nh&agrave; L&yacute; bắt đầu c&oacute; dấu hiệu suy yếu.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">&Ocirc;ng l&agrave; thủ lĩnh phủ Ph&uacute; Lương suốt ba đời vua L&yacute; Nh&acirc;n T&ocirc;ng, L&yacute; Thần T&ocirc;ng v&agrave; L&yacute; Anh T&ocirc;ng; c&oacute; những đ&oacute;ng g&oacute;p lớn trong việc duy tr&igrave;, củng cố khối đại đo&agrave;n kết c&aacute;c d&acirc;n tộc, đ&aacute;nh đuổi giặc ngoại x&acirc;m, giữ vững an ninh v&agrave; chủ quyền bi&ecirc;n giới quốc gia.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Theo truyền thuyết v&agrave; thần phả, v&agrave;o triều L&yacute;, dưới ch&acirc;n n&uacute;i Đuổm c&oacute; bản Doanh, một bản ngh&egrave;o với mươi n&oacute;c nh&agrave; gianh tre đơn sơ, đ&oacute; l&agrave; nơi hưu tr&iacute; của quan ch&acirc;u mục họ Dương, đầy thế lực của người T&agrave;y ở phủ Ph&uacute; Lương; từng l&agrave; thủ lĩnh trong v&ugrave;ng, lập nhiều chiến c&ocirc;ng chống qu&acirc;n Tống x&acirc;m lược lần thứ hai tr&ecirc;n chiến tuyến s&ocirc;ng Cầu; vốn người trung hậu, gi&agrave;u l&ograve;ng nh&acirc;n từ, c&oacute; bao nhi&ecirc;u bổng lộc đều chia cho mọi người n&ecirc;n về gi&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; nh&agrave; cao cửa rộng v&agrave; của ri&ecirc;ng.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Tương truyền m&atilde;i năm 70 tuổi, vị quan n&agrave;y mới sinh được cậu con trai. L&uacute;c b&agrave; sinh con, bỗng thấy từ t&uacute;p lều bừng l&ecirc;n s&aacute;ng rực, lấp l&aacute;nh như &aacute;nh h&agrave;o quang, &aacute;nh s&aacute;ng ấy như tỏa ra từ đứa con trai. Do đ&oacute; &ocirc;ng đặt t&ecirc;n con m&igrave;nh l&agrave; Tự Minh (tự m&igrave;nh s&aacute;ng l&ecirc;n).</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;"><strong>Được vua L&yacute; Nh&acirc;n T&ocirc;ng gả c&ocirc;ng ch&uacute;a Di&ecirc;n B&igrave;nh</strong></div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Từ nhỏ, Dương Tự Minh c&oacute; tiếng l&agrave; người th&ocirc;ng minh, hiểu rộng, lại được cha dạy v&otilde; nghệ, qu&acirc;n cơ n&ecirc;n c&oacute; ch&iacute; kh&iacute; hơn người. Năm Dương Tự Minh ngo&agrave;i 20 tuổi, trong v&ugrave;ng bọn phỉ tặc ho&agrave;nh h&agrave;nh cướp ph&aacute;, d&acirc;n t&igrave;nh v&ocirc; c&ugrave;ng khốn khổ, đặc biệt bi&ecirc;n giới ph&iacute;a Bắc v&agrave; c&aacute;c v&ugrave;ng đất thuộc phủ Ph&uacute; Lương li&ecirc;n tục c&oacute; biến động bởi sự nổi dậy của c&aacute;c t&ugrave; trưởng người d&acirc;n tộc thiểu số v&agrave; sự x&acirc;m lấn đất đai của người Tống.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Dương Tự Minh th&agrave;nh lập đội d&acirc;n binh v&agrave; chỉ huy h&agrave;ng trăm trai tr&aacute;ng nhiều lần chặn được sự hung h&atilde;n của bọn phỉ tặc, giữ y&ecirc;n được l&agrave;ng bản. Đồng thời &ocirc;ng đ&atilde; tập hợp v&agrave; chỉ huy đội qu&acirc;n của m&igrave;nh&nbsp; nhiều lần đ&aacute;nh đuổi giặc Tống khi ch&uacute;ng x&acirc;m phạm bờ c&otilde;i, giữ vững an ninh v&agrave; chủ quyền bi&ecirc;n giới của quốc gia.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Với c&ocirc;ng trạng đ&oacute;, năm Đinh M&ugrave;i (1127) vua L&yacute; Nh&acirc;n T&ocirc;ng mời Dương Tự Minh về triều, ban thưởng, gả c&ocirc;ng ch&uacute;a Di&ecirc;n B&igrave;nh, đồng thời phong cho chức Ch&acirc;u mục v&ugrave;ng thượng nguy&ecirc;n, trấn trị cả phủ Ph&uacute; Lương rộng lớn, một vị tr&iacute; chiến lược quan trọng của đất nước.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">L&agrave; người th&ocirc;ng minh lanh lợi, t&agrave;i năng, đức độ, thẳng thắn, trung thực, c&oacute; sức khỏe hơn người, Dương Tự Minh đ&atilde; chăm lo x&acirc;y dựng phủ Ph&uacute; Lương ng&agrave;y c&agrave;ng phồn thịnh v&agrave; y&ecirc;n ổn, được nh&acirc;n d&acirc;n khắp v&ugrave;ng bi&ecirc;n cương y&ecirc;u mến, triều đ&igrave;nh tin cậy.</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: right;"><em>(c&ograve;n nữa)</em></div> </div>

 Nguyễn Bảo Nam